Hoogbegaafden hebben ook te maken met trauma. In december volgde ik de masterclass “Trauma & gehechtheid: de taal van het lichaam” bij Linda Riemsdijk. Veel van wat ik geleerd heb is zo herkenbaar in de levens van mensen die ik in mijn praktijk zie. Boordevol nieuwe gedachten en ideeën reed ik naar huis, maar erover schrijven kwam er nog niet van. Graag deel ik nu iets meer over deze training.
Trauma
Bij trauma denk ik aan een wond, aan grote pijn en aan iets ondragelijks. Vaak wordt over trauma gesproken als er sprake is geweest van overweldigende gebeurtenis(sen) zoals bijvoorbeeld een ongeluk of seksueel misbruik. Kenmerkend van deze gebeurtenissen is dat ze te snel, te veel en te onverwacht plaatsgevonden hebben. Het gevolg hiervan kan zijn dat de pijn niet voldoende wordt verwerkt waardoor deze opgeslagen wordt in het lichaam. Met als gevolg een trauma.
Hoogbegaafd en trauma
Vaak zie ik dat bij hoogbegaafde mensen trauma niet door één grote, overweldigende gebeurtenis wordt veroorzaakt, maar veeleer door het voortdurend leven in een omgeving waar ze niet gezien of begrepen worden en waar ze zich niet kunnen ontwikkelen op een manier die bij hen past. Zo wordt het leven in zo’n omgeving door een kind ervaren als overweldigend en stressvol met als gevolg dat schade die niet kan herstellen wordt opgeslagen in het lichaam. Als het ware verzamelt een kind dan een rugzak vol nare ervaringen. Want je kunt van een kind niet verwachten dat het de vaardigheden heeft om om te gaan met alles wat het meemaakt.
Op zo’n moment spreken we van ontwikkelingstrauma: een langdurige blootstelling aan te veel negatieve en te weinig positieve input in een omgeving die niet de juiste afstemming en steun kan bieden om hier mee om te gaan.
Praktijkvoorbeelden van hoogbegaafden met trauma
Marja vertelt: “De juf werd vaak boos op mij. Ik weet eerlijk gezegd niet waarom. Ik dacht dat dit normaal was en vertelde niets aan mijn ouders”. Marja had veel negatieve ervaringen op school en miste ook de steun van haar ouders omdat zij het niet thuis vertelde. Wel vertelde de juf aan haar ouders dat hun dochter lastig was. Eenzaam en alleen droeg Marja haar pijn tot het op een dag te veel werd. Of de ervaring van Lieneke: “Ik vond het zo stom wanneer de meester een som uitlegde, en dit nog een keer herhaalde, om vervolgens de antwoorden op de sommen die we moesten maken alvast te verklappen”. Herhaaldelijk vroeg Lieneke om andere sommen, maar al snel stopte ze met vragen. Toen haar ouders het op school bespraken riep de meester uit: ”Ja, en dan begrijpen de andere kinderen het nog niet”. Ook hier veranderde er niets en zo ontwikkelde ze aanpassing. Zo was ze voor niemand lastig.
Op latere leeftijd gaan bij Marja nog steeds alle alarmbellen af wanneer ze moet presteren. En Lieneke werd toen ze ouder werd steeds depressiever en kon zich er niet meer toe zetten om te leren totdat er bijna niets meer uit haar handen kwam. Haar overtuiging dat hulp vragen geen zin had hielp haar ook niet verder. Ze ontwikkelde een grote allergie tegen alles wat “moest”. (de namen en verhalen van Marja en Lieneke zijn een fictieve samenstelling uit verhalen uit de praktijk)
Oude lamleggende pijn
Het raakt mij elke keer weer als ik zie hoe deze oude pijn mensen verlamt en zelfs als er geen schreeuwende juf meer is zie ik dat de Marja’s hun mond houden. En zo ook de Lienekes onder ons die geen vragen meer stellen, ook als de gelegenheid er gewoon is. Echter deze pijn is zo overweldigend, zo scherp dat eerst hier zorg voor nodig is.
De uitdaging zit in het lichaam
De ware uitdaging van een trauma is dat je het niet zomaar met je hersenen kunt aansturen omdat herinneringen in je lichaam zijn vastgeankerd. Hier zou je kunnen spreken van een hoogbegaafde lichaamsherinnering. En dit vraagt om zorgvuldige zorg. Niet voor niets gebruik ik hier het woord: zorgvuldig, omdat een van de gevaren van het werken met trauma hertraumatiseren is. Daarom is het echt belangrijk dat mensen niet opnieuw overweldigd raken.
Je lichaam als leraar
Gelukkig zie ik ook hoogbegaafden veranderen en kan de kracht van een trauma afnemen wanneer we in een veilige omgeving (in tegenstelling tot de onveiligheid van vroeger) aan de slag gaan met elkaar. En op momenten dat het lichaam onze leraar kan zijn kunnen we ontdekken, verwerken en groeien. Dit is mijn passie en graag loop ik deze weg samen met jou.
Ben je benieuwd naar hoe je trauma in je lichaam is opgeslagen?
Dit blog had als thema: hoogbegaafd en trauma. Over hoe het trauma opgeslagen is in je lichaam schrijf ik later een blog. Enerzijds omdat dit wel een heel blog waard is, anderzijds omdat ik binnenkort de training: “Brainspotting” ga volgen wat mij nog beter zal helpen bij mijn therapie aan hoogbegaafden met ontwikkelingstrauma. Je hoort van mij.
3 reacties op “Hoogbegaafd en trauma”
Hé Ike,
Wat een mooi en herkenbaar stukje heb je hier geschreven. Ook onze zoon heeft zo’n trauma en is inmiddels uitgevallen op school. Gelukkig heeft hij (na 9 jaar van de ene naar de andere hulpverlening) eindelijk de juiste hulp gekregen en is het herstel begonnen.
Groetjes, Astrid
Dankjewel Astrid, Gek genoeg zie ik nu pas je reactie (foutje site denk ik want hij moet ze eigenlijk doorsturen naar mijn mailbox) maar wat moeilijk dat hij dit heeft mee moeten maken. Het is herkenbaar dat kinderen veel verschillende hulpverleners ontmoeten die er vaak toch niet in staat zijn om te begrijpen wat er speelt. Fijn dat hij nu in zijn herstel zit. groetjes , Ike
Hé Ike,
Wat een mooi en herkenbaar stukje heb je hier geschreven. Ook onze zoon heeft zo’n trauma en is inmiddels uitgevallen op school. Gelukkig heeft hij (na 9 jaar van de ene naar de andere hulpverlening) eindelijk de juiste hulp gekregen en is het herstel begonnen.
Groetjes, Astrid